Od północy i południa do Pabianic przylega gmina wiejska. Składa się z dwóch oddzielonych i podzielonych gminą miejską części. Historycznie obszar ten nie tylko należał do kapituły krakowskiej, czyli "państwa pabiańskiego", ale tutaj też znajdowała się jego pierwotna stolica. Chodzi o Piątkowisko, wieś przylegającą dziś od północy do granicy Pabianic. Siedziba urzędu gminy znajduje się w Karniszewicach, dawnej wsi kapitularnej, przyłączonej w roku 1950 do miasta.
Willa Steinerta w Porszewicach.
Pomimo otoczenia miastami, gmina ma charakter typowo rolniczy. Zwłaszcza w jej północna część. Na południu gmina obejmuje część dużego obszaru leśnego, który ciągnie się w kierunku Dłutowa. Gmina posiada obszar 88,57 km², który zamieszkuje około 5,5 tys. osób (2005).
Widok ze wzniesienia w Woli Żytowskiej.
