Niewiele osób wie, że istniejący dziś klasztor poreformancki w Lutomiersku posiada dobrze widoczne do dziś pozostałości swej dawnej historii. Położony jest w dolinie zalewowej rzeki Ner (niestety nadal brudnej, ale jest na szczęście coraz lepiej) u ujścia do niej sporego strumienia Wrzącej.
.jpg)
Dawny klasztor w Lutomiersku.
Istnienie zamku w tym miejscu jest faktem niepotwierdzonym niestety w źródłach pisanych. Jedyna znana nam do tej pory wzmianka pochodzi z końca XVI wieku. E.O. Kassmann w "Die deutschrechtliche Siedlung in Polen", Leipzig 1938, s. 167, wspomina powołując się na "Księgi grodzkie Lutomierska"- 1582-1771, o informacji jakoby znajdował się tam stożkowaty pagórek, a na nim w XVI wieku siedziba pańska.
Część „zamkowa”.
W roku 1274 na mocy przywileju Leszka Czarnego, księcia sieradzkiego Lutomiersk otrzymał prawa miejskie. W 1311 król Władysław Łokietek nadał miasto Wacławowi Lisicowi z rodu Zarębów. Przyjmuje się, że przedstawiciele tego rodu byli fundatorami zamku.
Widok od południa.
Badania potwierdziły istnienie kiedyś południowego domu mieszkalnego, oraz prawdopodobnie skrzydła wschodniego. Przypuszcza się, że zamek był zbudowany na planie kwadratu o wymiarach 26x35 metrów. Zdania historyków są jednak podzielone. Niektórzy uważają, że budowla nie została nigdy ukończona, jak i też, że murowane budynki stanowiły tylko część drewnianego założenia obronnego.
Zamurowana brama wjazdowa do dawnego zamku.
Po badaniach przeprowadzonych przez Tadeusza Poklewskiego wznioskować można powstanie warowni na początku, lub w pierwszej połowie XV wieku. W tym czasie miasto miało dwóch właścicieli. W roku 1406 Władysław Jagiełło nadał tutejsze włości rycerzowi Przedborowi i jego synowi Janowi z Chełmicy, herbu Jastrzębiec, protoplastom senatorskiego rodu Lubomirskich. Druga włość, szlachecka należała do starosty krzepickiego Niechmirowskiego, herbu Róża, który utracił ją za jakieś popełnione przez siebie przestępstwo.
Fragment muru gotyckiego.
Po roku 1460 włość przejmują we władanie Poddębscy, a w roku 1518 Grudzińscy. Lutomirscy prawdopodobnie, choć tego dobrze nie wiemy stracili praktycznie całe włości nad Nerem na rzecz Grudzińskich. W roku 1651 Andrzej Grudziński wojewoda rawski na miejscu dawnego zamku wzniósł klasztor i kościół księży reformatów.
Przy dawnym klasztorze znajduje się również cmentarz.
Podczas I wojny światowej klasztor uległ zniszczeniu. Odbudowano go i w roku 1925 oddano do użytku Salezjanom. Następna wojna też nie oszczędziła budowli i podobnie jak przedtem została zniszczona i odbudowana. Obiekt został zaadoptowany na salezjańską szkołę średnią.
Dawny klasztor w Lutomiersku.
Pozostałości zamku ukryte są w południowym skrzydle klasztoru. Świadomie nie otynkowana elewacja ujawnia średniowieczną gotycką fakturę muru ceglanego ozdobionego rombami dekoracji zendrówkowej. We wschodniej części elewacji budynku widoczny jest ślad ostrołukowego otworu bramnego z dwiema furtkami zamurowany wyraźnie inna cegłą.
Widok znad Neru.
